Στη χώρα της ανελευθερίας της έκφρασης συνελήφθη ο διευθυντής του εκθεσιακού κέντρου Helexpo όπου πραγματοποιείται η έκθεση «Αrt Athina», εξαιτίας ενός βίντεο της Εύας Στεφανή. Επίσης αναζητούνταν η δημιουργός του για να συλληφθεί και αυτή. Κατηγορίες: παραβίαση του νόμου περί ασέμνων και προσβολή εθνικών συμβόλων.
Ο εκπρόσωπος του Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού (ΛΑ.Ο.Σ.) Άδωνις Γεωργιάδης, εμφανίστηκε σε διάφορα κανάλια το περασμένο Σαββατοκύριακο για να διαφημίσει τη νέα ανδραγαθία της «Ελληνορθόδοξης Αστυνομίας της Τέχνης» (Ε.Α.Τ.). Να εξηγήσει δηλαδή ότι στον ίδιο αυτοπροσώπως «κατήγγειλαν» κάποιοι «αγανακτισμένοι» εθνικόφρονες το γεγονός, κι αυτός με τη σειρά του κάλεσε την Αστυνομία (ΕΛ.ΑΣ.), η οποία επενέβη σε χρόνο ρεκόρ. Άλλο ένα χτύπημα εναντίον της «εκφυλισμένης» τέχνης, από το κράτος της ευλογημένης ακροδεξιάς ασυδοσίας.
Δεν γνωρίζουμε ποιος λαϊκός ορθόδοξος εισαγγελέας ανταποκρίθηκε αμέσως στον «εθνικό» συναγερμό και διέταξε τη νέα αθλιότητα. Θα άξιζε να μάθουμε το όνομά του, όπως κι εκείνου του ομοϊδεάτη του που είχε παραπέμψει σε δίκη τον Χρ. Ιωακειμίδη.
Για περισσότερες πληροφορίες και συγκέντρωση υπογραφών διαμαρτυρίας αναρτήθηκε σχετικό blog.
Για να θυμόμαστε
Απόσπασμα από το βιβλίο Μανώλης Βασιλάκης, Η Μάστιγα του Θεού, σσ. 515-517:
[…] Δυναμική ήταν η παρέμβαση του Αγιατολάχ Αθηνών και προκάλεσε την αποκαθήλωση του «βλάσφημου» έργου του βέλγου καλλιτέχνη Thierry de Cordier από τη διεθνή έκθεση Outlook, η οποία διοργανώθηκε από την Πολιτιστική Ολυμπιάδα στην Αθήνα (και όχι στην Τεχεράνη), με εντολή του υπουργού Πολιτισμού και καθηγητή του Συνταγματικού Δικαίου Ευ. Βενιζέλου, υπερθεματίζοντος του επίσης καθηγητή Πρ. Παυλόπουλου (Ν.Δ.). Οι ορθόδοξοι ταλιμπάν βρίσκονταν πάλι σε παροξυσμό προσβεβλημένοι από ένα έργο τέχνης, αμφίβολης ίσως ποιότητος, αλλά τέχνης. Όπως τόνισε ο Χριστόδουλος στην μειξομάγκικη λαϊκιστική γλώσσα του, «κάποιοι διανοούμενοι λένε ότι κακώς διαμαρτυρόμαστε, αλλά αν προσέβαλλαν τον πατέρα σας και τη μητέρα σας, δεν θα γινόσασταν τούρμπο, κατά το δη λεγόμενον, και δεν θα τους πηγαίνατε στον εισαγγελέα;»[1]. Oι πολιτικοί φίλοι και διάκονοι του Χριστόδουλου κινητοποιήθηκαν. Χαρακτηριστικότερη αντίδραση ήταν αυτή του Μ. Έβερτ, ο οποίος δήλωσε ότι «αν δεν κατεβεί ο πίνακας μέχρι την Παρασκευή θα πάω να τον κατεβάσω [] και θα χειροδικήσω αν χρειαστεί!». Ο Γ. Καρατζαφέρης γνωμοδότησε ότι το πέος του πίνακα είναι «σιωνιστικό» διότι «είναι με την περιτομή πάνω»... «Τούρμπο» είχε γίνει ο Χριστόδουλος και στην περίπτωση του βιβλίου του Μίμη Ανδρουλάκη Μν και στην περίπτωση του αυστριακού σκιτσογράφου Gerhard Haderer[2]
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1]. Δεν χρειάστηκε να τους πάει ο Χριστόδουλος στον εισαγγελέα. Κάποιος ιερεύς της Δικαιοσύνης (εισαγγελέας) παρέπεμψε τον επιμελητή της έκθεσης Χρ. Ιωακειμίδη σε δίκη τον Μάιο του 2005, δηλαδή 17 μήνες αργότερα, και μάλιστα αφού είχαν αποκαλυφθεί τα τρομερά σκάνδαλα στην Δικαιοσύνη και την Εκκλησία. Οι κατηγορίες ήσαν ότι το έργο είναι «άσεμνο και κατάπτυστο», προϊόν «διεστραμμένης καλλιτεχνικής διανόησης»· «το αποκρουστικό περιεχόμενο του ως άνω κατάπτυστου ζωγραφικού πίνακος, που μόνο έργο τέχνης δεν δύναται να χαρακτηριστεί», «προσβάλλει την αιδώ καίτοι ήταν δήθεν έργο τέχνης καθ’ ότι δεν ανήκε στην πολιτιστική δημιουργία της ανθρωπότητος» και «καθύβρισε δημόσια και κακόβουλα με τον ως άνω άσεμνο πίνακα ζωγραφικής την Ανατολική Ορθόδοξη [σ.σ.: όχι άλλη] Εκκλησία του Χριστού»! Μάρτυρες κατηγορίας ήσαν ο αρχιμανδρίτης Επιφάνιος Οικονόμου (αυτός που αγόραζε κασέτες, νύκτα, από κακοποιό, με άσεμνο περιεχόμενο) και ο πρόεδρος του Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού Γ. Καρατζαφέρης. Και για συμπαράσταση παρευρισκόταν ο ήρωας τόσων εθνικιστικών ή θρησκευτικών επεισοδίων Αντώνης Ναξάκης.
Μια άλλη ανάλογη υπόθεση είχε αίσιο τέλος, μετά το ξέσπασμα των σκανδάλων. Αθώος κρίθηκε ένα μήνα πριν (13.4.05), ο Αυστριακός σκιτσογράφος του Stern Gerhard Harderer, ο οποίος είχε καταδικασθεί πρωτοδίκως σε εξάμηνη φυλάκιση ύστερα από αυτεπάγγελτη δίωξη για την έκδοση στα ελληνικά του κόμικ Η ζωή του Ιησού τον Νοέμβριο του 2002. Μάλιστα, ο εισαγγελέας άσκησε την δίωξη ύστερα από δημοσίευμα της σκανδαλοθηρικής εφημερίδας Espresso, που είναι προπύργιο της ορθοδοξίας και φρούριο της ηθικής, η οποία ταυτοχρόνως μοιράζει DVD με ηθοπλαστικές ταινίες που εμπλουτίζουν τη «φιλοκαλική παράδοση» των ακραιφνών ελληνορθοδόξων, όπως Ευλογημένες απιστίες, Η φιλήδονη Νόρα, Η λεωφόρος της αμαρτίας, τη σειρά Κama Sutra κ.ά.τ. με όλες τις… ορθόδοξες και ανορθόδοξες σεξουαλικές στάσεις. Τη διαβάζουν και τη λαμβάνουν σοβαρά υπ’ οψιν η Ιεραρχία και «ευλογημένοι» δικαστές ασκώντας πάραυτα διώξεις «ασεβών» καλλιτεχνών. Πρωτοδίκως οι ιερείς της Δικαιοσύνης είχαν δεχθεί ότι το βιβλίο αποτελούσε κακόβουλη εξύβριση της Ορθόδοξης (όχι άλλης) Εκκλησίας! Στο εφετείο ο εισαγγελέας χαρακτήρισε «αστείο» το αντικείμενο της δίκης. Αλλά γι’ αυτό το «αστείο» αντικείμενο ο σκιτσογράφος είχε καταδικαστεί σε φυλάκιση…
[2]. Ενδιαφέρουσα είναι η προσέγγιση του καθηγητή Στ. Τσακυράκη στις περιπτώσεις κατά τις οποίες, στο όνομα της Ορθοδοξίας, έχουν ασκηθεί διώξεις κατά καλλιτεχνικών έργων, διότι υποτίθεται ότι υποπίπτουν στο αδίκημα της «καθύβρισης θρησκεύματος». Για τις τρεις αυτές πιο πολυσυζητημένες περιπτώσεις (διώξεις κατά Ανδρουλάκη, Ιωακειμίδη και Haderer) ο Σ.Τ. αναφερόμενος στις κατηγορίες περί καθύβρισης θρησκεύματος και περί κακόβουλης βλασφημίας αναφέρει: «Η τιμωρία της ύβρεως του Θεού ή η έλλειψη σεβασμού προς τα θεία προφανώς ποινικοποιούν το φρόνημα (τις αθεϊστικές ή αντίθετες προς μια θρησκεία πεποιθήσεις) και όχι συμπεριφορές που διαταράσσουν το δικαίωμα των πιστών να λατρεύουν τον Θεό τους», βλ. Σταύρος Τσακυράκης, Θρησκεία κατά Tέχνης, εκδ. Πόλις, Αθήνα 2005, σσ. 49-79 και ειδικά σ. 77.
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
5 comments:
Κύριε Βασιλάκη, επιτρέψτε μου να παραθέσω ένα σχετικό άρθρο του Πάσχου Μανδραβέλη που δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή της 5/6/2007:
Η εφαρμογή των νόμων
Είναι δικαιολογημένη η οργή όλου του καλλιτεχνικού κόσμου για τη λογοκριτική παρέμβαση στην έκθεση Art Athina. Τα έργα τέχνης δεν ορίζονται ούτε από την χωροφυλακή ούτε από κόμματα που αποζητούν μερικά λεπτά δημοσιότητας παραπάνω, στα τηλεοπτικά παράθυρα.
Είναι όμως εν μέρει υποκριτικό να σχίζουν τα ιμάτιά τους όλοι για μια παρέμβαση των οργάνων της πολιτείας - παρέμβαση η οποία μπορεί να είναι αναχρονιστική, μπορεί να παραπέμπει σε άλλες εποχές, μπορεί να είναι σκοταδιστική, αλλά είναι απολύτως νόμιμη! Και είναι να απορεί κανείς γιατί ενίστανται άπαντες στην εφαρμογή του νόμου, ενώ κανείς δεν γκρινιάζει για την ύπαρξή του.
Γιατί δεν ενοχλείται κανείς από την ύπαρξη αυτού του μεταξικού νόμου που λογόκρινε το έργο της κ. Εύας Στεφανή, ενώ γίνεται τόσο θόρυβος τώρα που εφαρμόστηκε ο νόμος; Γιατί δεν γκρίνιαξε κανείς όταν θεσπίστηκε ο τυποκτόνος νόμος των αγωγών, ενώ τώρα όλοι διαμαρτύρονται; Γιατί δεν υπάρχει ένσταση κάποιας Ενωσης Συντακτών για τον νόμο που απαγορεύει τη φωτογράφηση υπόπτων έξω από τα δικαστήρια, ενώ ταυτόχρονα δεν υπάρχει διαμαρτυρία όταν κάποιοι ύποπτοι για πολιτικούς λόγους διαπομπεύονται με χειροπέδες;
Η Ελλάδα έχει ίσως το πιο λογοκριτικό νομικό πλαίσιο στον δυτικό κόσμο. Ακόμη και το Σύνταγμά της, αυτό που πρέπει να διαφυλάσσει τις ελευθερίες του ατόμου, προβλέπει λογοκρισία σε πλείστες όσες περιπτώσεις. Κανείς δεν ενοχλείται από το άρθρο 14 του Συντάγματος που προβλέπει «κατάσχεση εφημερίδων για «α) προσβολή της χριστιανικής και κάθε άλλης γνωστής θρησκείας, β) προσβολή του προσώπου του Προέδρου της Δημοκρατίας, γ) δημοσίευμα που αποκαλύπτει πληροφορίες για τη σύνθεση, τον εξοπλισμό και τη διάταξη των ενόπλων δυνάμεων ή την οχύρωση της Χώρας ή που έχει σκοπό τη βίαιη ανατροπή του πολιτεύματος ή στρέφεται κατά της εδαφικής ακεραιότητας του Kράτους, δ) άσεμνα δημοσιεύματα που προσβάλλουν ολοφάνερα τη δημόσια αιδώ, στις περιπτώσεις που ορίζει ο νόμος». Είναι σίγουρο ότι όλοι θα ξεσηκωθούν αν υπάρξει κατάσχεση εφημερίδας με βάση αυτή καθʼ αυτή τη συνταγματική επιταγή.
Υποκρισία; Πιθανόν. Πιθανότερη όμως μια άλλη εκδοχή. Στην Ελλάδα οι νόμοι θεωρούνται ρυθμίσεις άνευ σημασίας. Γι' αυτό και ουδείς τους συζητάει πριν περάσουν και όλοι εξεγείρονται σαν εφαρμοστούν.
Σε όλες τις χώρες του κόσμου οι νομοθετικές πρωτοβουλίες ξεσηκώνουν θύελλα συζητήσεων. Οι μαζικοί φορείς καταθέτουν τις απόψεις τους. Γίνονται διαδηλώσεις για ρυθμίσεις που πλήττουν πληθυσμιακές ομάδες. Γίνεται «λόμπινγκ» εκ μέρους των εταιρειών ή και συνδικαλιστικών φορέων. Υπάρχει ενδελεχής εξέταση κάθε άρθρου. Στην Ελλάδα οι νομοθετικές πρωτοβουλίες εκδηλώνονται για να έχουν μερικά λεπτά δημοσιότητας οι υπουργοί, για να εκστομίζουν μερικές ομιλίες οι εθνοπατέρες στη Βουλή (τις οποίες θα δείξουν στα τοπικά τους κανάλια) και να γίνονται μονόστηλα στις εφημερίδες. Μετά τους ξεχνούν άπαντες, μέχρι να εφαρμοστούν. Τότε ξεσηκώνονται άπαντες. Οχι κατά του νόμου, αλλά ενάντια σε εκείνους που τον εφαρμόζουν.
Το θέμα λοιπόν δεν είναι μόνο η λογοκριτική παρέμβαση της Ελληνικής Αστυνομίας στο Art Athina. Το πρόβλημα βρίσκεται στο νομοθετικό πλαίσιο. Πολλοί εφησυχάζουν από το γεγονός ότι στην Ελλάδα η νομοθεσία συνήθως καθεύδει και δεν διαμαρτύρονται για τις νάρκες που φωλιάζουν εντός της. Πιστεύουν ότι «κάποιοι νόμοι δεν είναι δυνατόν να εφαρμοστούν» και γι' αυτό δεν πρέπει να ανησυχούμε που ισχύουν. Ερχεται, όμως, η στιγμή που κάποιος κρατικός λειτουργός τους ξυπνάει. Και αυτό είναι διπλά άδικο. Αδικο γιατί εφαρμόζονται επιλεκτικά επί των αδυνάτων και άδικο επειδή δεν εφαρμόζονται για όλους.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 5.6.2007
H ελληνική κοινωνία δεν είναι με την ελευθερία της τέχνης. Είναι με τα "ιερά" σύμβολα. Είναι έτοιμη να ξεσηκωθεί για την ελευθερία της να τρώει μέχρι σκασμού, να οδηγεί μεθυσμένη, να καπνίζει παντού και να ξεσαλώνει στα σκυλάδικα, αλλά η ελευθερία του λόγου ποσώς την ενδιαφέρει. Και όπως ακούω παντού, έχει και ιστορική μνήμη.
Για να είμαι ειλικρινής όταν έγινε αυτό ήμουν εκτός Ελλάδος και δεν έχω δει το εν λόγω έργο, αν και πολύ θα ήθελα, οπότε αναγκαστικά γράφω χωρίς να έχω την δυνατότητα να έχω διαμορφώσει προσωπική άποψη. Σκέφτομαι όμως ότι είναι πολύ ασαφής η γραμμή ανάμεσα στο προσβλητικό και απαράδεκτο από την μία μεριά και στην καταπάτηση του δικαιώματος της ελεύθερης έκφρασης από την άλλη. Επειδή πολλά πράγματα και ειδικά η τέχνη είναι υποκειμενικά, ποιό λοιπόν είναι το κριτήριο για να κατατάξεις ένα έργο στην μία ή στην άλλη κατηγορία; Και ποιό είναι το όριο ανοχής κάποιου που βρίσκει ένα έργο βαθιά προσβλητικό και ενός που βρίσκει ένα φοβερό νόημα σε αυτό; Αν σεβαστούμε το δικαίωμα του ενός που του αρέσει, αυτόματα δεν καταπατούμε το δικαίωμα του άλλου που το βρίσκει προσβλητικό; Και η απάντηση "ας μην πάει να το δει" δεν ισχύει πάντα, δεν είναι όλα τα έργα μέσα σε έκθεση. Με την ίδια λογική, αν ο γείτονας βάζει στις 3 το πρωί τσίτες την μουσική, ας βάλουμε ωτοασπίδες αντί να παραπονεθούμε.
Υπάρχει φυσικά η εύκολη απάντηση: "τα δικαιώματα του ενός αρχίζουν εκεί που αρχίζουν τα δικαιώματα ενός άλλου". Είναι όμως τόσο απλό; Πως το εφαρμόζεις δηλαδή; Τι θα γινόταν με ένα έργο τέχνης που δείχνει τον σταυρό μέσα στα σκατά ή να τον χρησιμοποιούν σε τσόντα; Και τι κάνεις με την θεία που βλέπει αυτό το έργο και της ανεβαίνει το αίμα στοι κεφάλι και από την άλλη με τον πιτσιρίκο που λέει ότι το έργο δείχνει την κατάντια της εκκλησίας; Που θέτεις τον πήχυ λοιπόν;
Γιατί όλοι είναι εύκολο να παίρνουμε ακραίες θέσεις ("βλάσφημο - κατεβάστε το" ή "μα τι φοβερό νόημα είναι αυτό - φασίστες της έκφρασης"). Το δύσκολο είναι να συνυπάρχουμε όλοι μαζί, σεβόμενοι τις επιθυμίες μας αλλά και τα δικαιώματα των άλλων.
Ποιά είναι η μαγική συνταγή ρε γαμώτο.....
Για να είμαι ειλικρινής όταν έγινε αυτό ήμουν εκτός Ελλάδος και δεν έχω δει το εν λόγω έργο, αν και πολύ θα ήθελα, οπότε αναγκαστικά γράφω χωρίς να έχω την δυνατότητα να έχω διαμορφώσει προσωπική άποψη. Σκέφτομαι όμως ότι είναι πολύ ασαφής η γραμμή ανάμεσα στο προσβλητικό και απαράδεκτο από την μία μεριά και στην καταπάτηση του δικαιώματος της ελεύθερης έκφρασης από την άλλη. Επειδή πολλά πράγματα και ειδικά η τέχνη είναι υποκειμενικά, ποιό λοιπόν είναι το κριτήριο για να κατατάξεις ένα έργο στην μία ή στην άλλη κατηγορία; Και ποιό είναι το όριο ανοχής κάποιου που βρίσκει ένα έργο βαθιά προσβλητικό και ενός που βρίσκει ένα φοβερό νόημα σε αυτό; Αν σεβαστούμε το δικαίωμα του ενός που του αρέσει, αυτόματα δεν καταπατούμε το δικαίωμα του άλλου που το βρίσκει προσβλητικό; Και η απάντηση "ας μην πάει να το δει" δεν ισχύει πάντα, δεν είναι όλα τα έργα μέσα σε έκθεση. Με την ίδια λογική, αν ο γείτονας βάζει στις 3 το πρωί τσίτες την μουσική, ας βάλουμε ωτοασπίδες αντί να παραπονεθούμε.
Υπάρχει φυσικά η εύκολη απάντηση: "τα δικαιώματα του ενός αρχίζουν εκεί που αρχίζουν τα δικαιώματα ενός άλλου". Είναι όμως τόσο απλό; Πως το εφαρμόζεις δηλαδή; Τι θα γινόταν με ένα έργο τέχνης που δείχνει τον σταυρό μέσα στα σκατά ή να τον χρησιμοποιούν σε τσόντα; Και τι κάνεις με την θεία που βλέπει αυτό το έργο και της ανεβαίνει το αίμα στοι κεφάλι και από την άλλη με τον πιτσιρίκο που λέει ότι το έργο δείχνει την κατάντια της εκκλησίας; Που θέτεις τον πήχυ λοιπόν;
Γιατί όλοι είναι εύκολο να παίρνουμε ακραίες θέσεις ("βλάσφημο - κατεβάστε το" ή "μα τι φοβερό νόημα είναι αυτό - φασίστες της έκφρασης"). Το δύσκολο είναι να συνυπάρχουμε όλοι μαζί, σεβόμενοι τις επιθυμίες μας αλλά και τα δικαιώματα των άλλων.
Ποιά είναι η μαγική συνταγή ρε γαμώτο.....
Τις καλύτερες ευχές μου για Χρόνια Πολλά με υγεία και Καλά Χριστούγεννα !!!
Post a Comment